Tretman (Geliştirim)

Taslak öyküyü (sinopsis) oluşturduğunuzda, artık geliştirecek bir öykünüz olmuştur. Sinopsisi ayrıntılarıyla genişletip daha uzun bir anlatım olan geliştirim (Tretman) oluşturmanız senaryo yazma evresinin ikinci aşamasıdır.
Tema, olaylar dizisi, kişiler, olayların geçtiği çevre, devinim senaryonun başlıca ögeleridir.
Sinopsis aşamasında bunlar ana hatlarıyla belli olduktan sonra,senaryo yazarı öyküsünü geliştirmeye başlar.
Geliştirim yani tretman sinopsis dediğimiz kısa öykünün ayrıntılı olarak -kırk, elli sayfa- genişletilip, işlenmesiyle elde edilir.
Tretman her şeyden önce bir sinema öyküsüdür. Bu nedenle sinemanın koşullarına uygun olarak hazırlanması gerekir.
Öyküdeki her çekimin içeriği ve bunun ayrım içindeki yeri tam olarak belirtilerek tıpkı perdede görülebileceği biçimde yazılır.
Film öyküsünün çatısı olan öyküleme(dramatik yapı) tretmanda tamamen kurulur.

Tretmanda;

Kişilerin özelliklerinin belirtilmesi(kişileştirme),
Çevre özelliklerinin ortaya konması,
Devinimlerin düzenlenmesi gerekir.

KISACA:

Geliştirimde dramatik yapı belirlenir. Olgular sıralanır. Olayların bağlantıları sağlanır. Konunun gelişme ve çatışma noktaları belli olur.
Kişiler, özellikleriyle tanıtılır, kişiler ve onların ortaya koyduğu olaylar irdelenir.
Konuşma örgüsünün(diyalog) en önemlileri yazılır.
Ele alınan öykünün özetteki gibi yalnızca ana hatları değil, ikincil derecedeki gelişmeleri de belli olur.
Her anlatım, her tümce, filmdeki görüntülere uygun olacak biçimde yazılır.
Geniş zaman kipiyle yazılır. Yazınsal süslemeler yapılmaz.

Tretman Örnek

KAYIP

Selin altı yaşında, şizofreni hastalığı başlangıcı olan bir çocuktur. Kardeşi Aras doğduktan sonra duyduğu kıskançlık hastalığını tetikler, tuhaf davranışlar sergilemeye başlar.

Evin içinde sabah koşuşturması başlamıştır. Akın(35) ve Selin(6) evden ayrıldıktan sonra Beril(33) evde çalışmaya başlar, bu sırada Selin’in öğretmeni arar uzunca bir süre konuşurlar.

Akşam Akın eve geldiğinde Beril kocasına durumu anlatır. Selin okulda kardeşi yokmuş gibi davranmıştır. Bunun üzerine konuşurlar ve kısa bir tatile çıkmanın hepsi için iyi olacağına karar verirler. Hafta sonu için birkaç gün Beril’in babasının Bursa'daki dağ evine gitmeye karar verirler.

Hava oldukça soğuktur. Cuma akşamı arabayla yola çıkarlar. Beril yolda Aras'la daha fazla ilgilenmek zorunda kalsa da kızını da ihmal etmemeye çalışır.  Yollar ıssızdır. Kalacakları yere vardıklarında da etrafta hiç ev görülmemektedir.

Gece boyunca sürekli elektrik kesintileri olmuş ev çok soğumuştur. Salonda şömine olduğu için Beril’le Akın çocukları burada uyutur, kendileri odada uyurlar.

Selin gece uykusundan uyanır ve halüsinasyonlar görür. Beril gece çocukları kontrol etmek için salona geldiğinde Selin’i dış kapıyı açmış görür. Onu yatağına yatırır ve kapıyı kilitledikten sonra tekrar odasına giderek uyur.

Selin sabaha doğru tekrar kalkar. Gördüğü halüsinasyon nedeniyle annesinin ve babasının kaybolduğunu düşünür. Onları aramak için ormana gitmeye karar verir. Evden çıkacakken kardeşinin evde tek kalacağını düşünür ve onu da yanında götürmeye karar verir.

Hava aydınlanmaya başlamıştır. Selin kardeşiyle ormanın içlerine kadar yürür. Epeyce yorulmuştur. Birkaç adımda bir dinlenmek için oturur. Yorgunluktan yürüyemez hale geldiğinde sırt çantasını, üzerine ağırlık yapacak şeyleri çıkartıp geride bırakır.

Selin artık kardeşiyle ilerleyemez hale gelir. Onu taşıyacak gücü kalmaz. Kardeşine ormanda bir ağacın altında yapraklardan bir yer yaparak bırakır. Aras hareketsiz yatmaktadır. Selin yardım çağırmak için geldiği yoldan geri gider.

Sabah saat yediyi göstermektedir. Beril uyanır evde çocukların olmadığını görür ve korkuyla Akın'ı da uyandırır. Birlikte çocukları aramaya çıkarlar.

Selin ormanda yürürken annesiyle babasının seslerini duyar. Sesin geldiği yöne doğru gider.

Selin’i ormandan çıkarken gören anne babası ona doğru koşar. Soğuktan üşümüş kızlarına sarılırlar. Ona Aras'ın nerede olduğunu sorarlar. Selin eliyle ormanı gösterir. Olanları anlatırken anne babası şaşkınlıkla onu dinlemektedir. Akın ormana Selin’in gösterdiği yere doğru koşmaya başlar.

Beril olduğu yerde kıpırdamadan durarak eşinin arkasından bakmaktadır. Ses çıkarmaz sadece gözlerinden yaşlar boşalır.

Akın'ın ormandan çığlığı yükselir. Beril ve Selin korkuyla sıçrarlar. İkisi de ağlamaktadır.

Akın ormanda kucağında Aras'la yürümektedir. Sessizce içli içli ağlamaktadır. Aras'ın yüzü bembeyaz olmuş babasının kucağında hareketsiz yatmaktadır.